İlk Uçaklar: Nuri Demirağ

Türkiye'de başlatılan sanayileşme çalışmaları elbette harp sanayine de etkisini hissettirdi. Öyle ki Atatürk'ün "İstikbal göklerdedir." yönelimiyle 1925-41 arası gerçekten Türk Havacılığı dünyada önemli bir yer haline geldi.

Teyyare Fabrikası

1925'te Kayseri'de Alman Junkers Fabrikası'yla ortak olarak TOMTAŞ Uçak Fabrikası kuruldu. 170 kişilik ekipte 120 Alman Teknisyen ve 50 Türk vardı. Sonrasında Almanların istediği ütopik maaşlardan ötürü 1928'de anlaşma feshedildi ve fabrika sadece Türklere kaldı. Mühendis yetersizliğinden ötürü Atatürk 30'a yakın lise öğrencisini Fransa'ya gönderdi. Onlara "Ben sizi kıvılcım olarak gönderiyorum, alev olarak geleceksiniz." dedi. Bu öğrenciler döndüler ve gayet donanımlı mühendisler oldular. THK Türkkuşu'nu kurunca (Türkkuşu uçak eğitimi veren bir okuldu) uçak ihtiyacı oldu tabi, Nuri Demirağ'da ihaleye girdi ve kazandı. Hal böyle olunca da Teyyare Fabrikası'nı Fransa'dan gelen bu mühendislerle kurdu. Avrupa'da olan tüm standartlar bu fabrikada vardı. Toplamda 40-50 kişi çalışıyordu fabrikada.

Nu.D 38

Sonunda uçaklar yapılmaya başlandı ve ilk model Nu.D 38'du. THK bunlardan yüklü sipariş verdi. Aynı zamanda Gök Okulu'da açıldı o zaman (Gök Okulu'da Türkkuşu gibi uçak eğitimi veren okul. Ancak Nuri Demirağ tamamen kendisi için açıyor burayı, devlet elinde değil.), pilotlar yetiştirilmeye başlandı ve Nu.D 38'in denemeleri yapıldı. Sonuçlar başarılıydı. Bu model yurt dışındaki uçak fabrikalarının ilgisini çok çekmişti, ciddi bir iş vardı çünkü ortada. 12 tane uçak hazır hale getirildi. Ancak sonra ne oldu peki? Atatürk öldü.

Atatürk Ölünce

Atatürk ölünce THK verdiği siparişleri iptal etti. Bunun hikayesi şöyle anlatılır "THK'den yetkililer uçakları izlemeye gelir. Uçak tam havalanacakken yere çakılır ve düşer, pilot ölür. Bunun üzerine THK tüm siparişleri iptal eder.". Peki uçak neden düştü? Çünkü pist hatalıydı. Pist pilotaj tabiriyle kısa kaldı ve uçak takla attı. Olaylar tamamen pilotaj hatasıydı, gerçekten büyük talihsizlik. Bunun üzerine de uçağın siparişi iptal edildi.

Hatalı Denilen Uçaklarla Binlerce Saat Uçuş Yapıldı

Gök Okulu'ndaki öğrenciler hatalı denilen uçaklarla binlerce saat uçtuğunu söylerler. Ki gerçekten de öyle, uçaklar çok başarılıydı. O dönem de yurt dışında yapılan tüm uçaklara kafa tutacak nitelikteydi. Nuri Demirağ fabrikayı ve Gök Okulu'nu sipariş gelmeyince biraz daha finanse edebildi ancak sonrasında ekonomik olarak dara düştüğü için kapatmak durumunda kaldı. Uçaklar da hurdaya gitti. Ortada oluşan takipsizlik ve ilgisizlik yüzünden belki de Türkiye'nin hava sanayisinde dışa bağımlı olamayacağı bir gelecek çöpe atıldı.

Not: Aynı makaleyi başka bir sitede daha paylaştım, sahibi benim. O sitede denk gelinmesi ihtimaline karşın ayrıca belirteyim dedim, makalemi kendi blogumda da paylaşmak istedim.